| Jaargang 5, Nummer 4 |
In het land waar tellen en stemmen (en vooral het tellen van stemmen) erg moeilijk blijkt te zijn, kunnen symfonie orkesten toch overleven. Het Peninsula Symphony Orchestra (afgekort PSO, maar om verwarring te voorkomen in dit artikel aangeduid als VS-PSO) speelt al ruim 50 jaar in San Mateo, Californië. Silicon Valley ligt om de hoek, en de ledenlijst staat vol mensen die werken bij Stanford University , kleine dot-com bedrijfjes en grote bekende namen als Cisco en Apple.
Het woord ledenlijst is eigenlijk misplaatst, want het VS-PSO heeft geen leden. Het is geen vereniging maar een 'Association', een Stichting. Ik speel mee als vrijwilliger, ik hoef geen lidmaatschap te betalen maar doneer mijn tijd en energie aan de stichting. Het orkest wordt volledig gefinancierd door supporters die (belasting aftrekbare) giften aan de stichting geven. Als dank worden ze achter in het programmaboekje vermeld, allereerst de President's Council: mensen die 10.000 dollar of meer hebben gegeven. (Ja, ze bestaan!) Daarna komen de Underwriters (5 tot 10.000 dollar), de Guarantors (2 tot 5.000), enzovoort, enzovoort, eindigend bij de Donors (50 tot 74 dollar) en de Friends (35 tot 49 dollar). Waarmee bewezen wordt dat vrienden maken helemaal niet duur hoeft te zijn.
Bulk Mailing Manager De organisatiestructuur van dit orkest is nog complexer dan de reeks supporters. Er is een Executive Board met bestuursleden die niet meespelen in het orkest maar daar zitten omdat ze veel geld aan het orkest hebben gegeven. Daarnaast is er een 22 koppen tellend Board of Directors van mensen die diverse taken uitoefenen. Ook daarin zitten nauwelijks mensen die meespelen in het orkest, want officieel hebben de spelers maar één vertegenwoordiger in die club.
Er is een Artistic & Executive Staff waarin de dirigent zit samen met het dagelijks bestuur van de stichting. Artistieke en zakelijke leiding van het orkest zijn dus niet gescheiden. Dat leidt er trouwens toe dat de dirigent altijd alle mededelingen doet voor het orkest, omdat hij bij alle besluiten betrokken is. De dirigent is natuurlijk een betaalde kracht, maar dat geldt bij het VS-PSO ook voor de Executive Director (vergelijkbaar met een voorzitter) en de Office Manager, die nagenoeg volledige banen hebben bij de stichting. De rest van de staff zijn vrijwilligers. Er zijn leuke functies voor de vrijwilligers, zoals die van Bulk Mailing Manager en Artist Hospitality, de mensen die verse koffie halen voor de solisten. (Trouwens, ook dit orkest heeft geen pauze cultuur: 10 minuten pauze per repetitie en geen koffie of andere refreshments!)
Damesclub Dan zijn er nog Auxiliary Officers en Guild Presidents. Alles bij elkaar bestaat de stichting uit zo'n slordige 70 mensen, met als doel het organiseren van uitstekende, toegankelijke en betaalbare concerten in de Bay Area.
De leukste afdeling is de Peninsula-Auxiliary, de damesclub die lekkernijen verzorgt als het orkest een generale repetitie heeft. Dat is gegroeid uit een oude traditie: terwijl de mannen hun hobby uitoefenen bakken de dames koekjes om ook wat te doen te hebben. Politiek is het niet correct de groep een damesclub te noemen, maar continue vernieuwend Silicon Valley is toch behoudend genoeg om de traditie te handhaven.
Vorig jaar heb ik geschreven over het orkest in Boston dat zoveel programma's per jaar speelt, het VS-PSO speelt er zo mogelijk nog meer. Per seizoen worden er vier abonnements concerten gegeven, plus een Holiday concert (voor de kerst), plus een Family concert en een Summer Pops concert. Zeven programma's per jaar betekent flink studeren! Gelukkig hebben Amerikanen maar weinig vakantiedagen, het orkest ligt in de zomer slechts vier weken stil en rond de kerst één week. Als het aan het bestuur ligt worden er nog meer concerten gegeven, want dat betekent meer inkomsten voor de stichting. Gelukkig dat de orkestvertegenwoordiger daar een stokje voor kan steken.
Thuis Wat is er nog meer anders in het VS-PSO vergeleken met het NL-PSO (waarmee ik het Philips Symfonie Orkest bedoel)? Het VS-PSO heeft een vaste assistent dirigent, die altijd op de repetities is en sommige werken mag dirigeren op concerten.
En wat ik persoonlijk erg waardeer is de programmering: het VS-PSO speelt net als het NL-PSO populaire werken op de familieconcerten, maar speelt daarnaast ook eigentijdse (veelal Amerikaanse) composities op de abonnementsconcerten. Er worden ook opdrachten gegeven aan Amerikaanse componisten om werken voor het orkest te schrijven. In de anderhalf jaar in de VS heb ik meer moderne werken gespeeld dan in zeven jaar bij het NL-PSO.
En wat is hetzelfde? De streken worden op de generale nog veranderd, de altviolen zetten te laat in en het koper is te hard. Het blijft toch leuk: waar je ook ter wereld in een orkest aanschuift, binnen vijf minuten voel je je thuis.
door: Raoul Bonnet