VHV Online
Jaargang 2, nummer 4, februari 1998


Toots Thielemans en Trijntje Oosterhuis

Na afloop van de zaterdag-repetitie voor het Philips Nieuwjaarsconcert zijn we Toots gevolgd naar een klein kleedkamertje terwijl Trijntje nog een laatste lied studeert met het orkest. Hij kijkt wat benauwd naar de recorder: “Is het voor de radio?” We kunnen hem geruststellen: het interview is exclusief voor zijn fans bij het PSO.

Treedt u nog vaak op? Jawel, gisteren heb ik nog in Antwerpen opgetreden, de dag daarvoor in Franstalig België. Ik ben zelf hoofdzakelijk Franstalig, maar ik doe mijn best om Vlaams te spreken. Wij komen nog terug in Nederland eind januari, daarna ga ik voor vijf dagen naar Stockholm. Daar ben ik het eerst geweest in 1950, op tournee met Bennie Goodman, dat was in die tijd "The King of Swing", dat was te vergelijken met... ik wil niet zeggen de Rolling Stones, maar toch: Swing was toen de populaire muziek. Met mijn Amerikaanse groep was ik in november nog een week in Tokio, een week in New York, een week in Los Angeles en een week in San Francisco. Vier weken in één maand. En dan met de jetlag er bij! Zo is mijn leven, ik word zenuwachtig als ik moet stilzitten. Dit wordt mijn derde optreden in dit jaar, dat valt nog mee.

Ik ben nu de 75 voorbij, maar ik oefen nog alle dagen. Mijn dag begint om zeven uur à half acht. Mijn vrouwtje brengt me mijn yoghurt boven — wij slapen boven — met cornflakes of zoiets, en daarna begin ik te oefenen. Het is mijn hobby. Tijd voor andere hobby's heb ik niet gehad: Music gave everything and took everything. Als muziek maken werk wordt blijf ik liever thuis. Natuurlijk, het is soms vermoeiend, maar het is nooit werk. Zelfs, okay, let's be frank, het was vanmiddag niet zo gemakkelijk te oefenen voor mij want ik had geen muziek, maar toch is het geen werk. Je maakt het beste van de moeilijkheden en het blijft positief.

Maakt u nog CD's? Er komt er nog een uit in april en laatst heb ik nog een dubbele CD met Braziliaanse muziek uitgebracht. Diezelfde producers wilden nog een CD uitbrengen met Franse thema's, die zou moeten heten 'Chez Toots', als een soort restaurant 'Chez Toots'. Wij spelen daar samen met de Nederlandse pianist Bert van den Brink, een fantastische blinde muzikant, en ook de bassist Hein van de Gein.

Luistert u wel eens naar klassieke muziek? Ja, maar niet zeer actief. Laatst bijvoorbeeld het fantastische TV-programma 'Arte' over Arnold Schönberg. Niet gezien? Ooh, met Pierre Boulez conducting.... Ik probeer een beetje musique contemporain te luisteren, maar het is moeilijk voor mij. Toch vond ik het fantastisch om over het leven van Schönberg te leren, over het leven van die man, hij werd uitgefloten in Wenen en zo. En de dodecafonie, de 12-toons techniek, dat vond ik fantastisch. Aan mijn ouderdom - wacht tot je een beetje ouder zult zijn, dan luister je naar alles. You take a bath, you jump in the water. In dit geval was het Schönberg. Als dat geen kippenvel opwekt...!

Ik heb ook Ravel bijvoorbeeld gespeeld, niet alleen de Bolero natuurlijk, maar op mijn nieuwe CD heb ik ook het Adagio uit zijn pianoconcert opgenomen. Net als veel andere jazzmuzikanten ben ik ook beïnvloed door Debussy en Satie. Jonge muzikanten zoals Miles Davis hebben veel geluisterd naar Ravel en Debussy. Ook veel muziek uit Hollywood staat onder de invloed van deze componisten.

Treedt u nog met andere instrumenten op? Met de gitaar wel. Zingen? Dat kan ik niet. Ja, er is een producer, Quincy Jones, die is producer van Michael Jackson geweest, ik ken hem al 40 jaar en hij zegt: “Toots, you should sing the blues!” Want ik heb het gevoel van de muziek, van de blues... “Why don't you sing, you stupid ...!'” en meer van die lelijke woorden, haha. Maar dan zeg ik: “Quincy, dat kan ik niet ...” ik heb het nooit gedaan.

Hoe komt u aan uw bijnaam 'Toots'? Ik heb eerst een mondharmonica gekocht. Ik was wiskundestudent, ik moest een diploma hebben want muziek was geen beroep. Klassieke muziek misschien wel maar ja. En dan begon ik goed te worden met de mondharmonica, en de muzikanten in Brussel zeiden: “Mondharmonica? dat spéél je niet. Je moet een ècht instrument spelen”. En toen heb ik een gitaar gekregen van een vriend en ben ik gitarist geworden. In 2 à 3 jaar was ik een van de beste jazz-gitaristen. En er was een bandje, 'Le jazz-hot' of course, en dan die naam: Jean Thielemans! pffft! Als je echte Amerikaanse muziek speelt, moderne muziek voor die tijd... dat paste niet! Jean Thielemans! Pfff! En de jazz-fans in België wisten wie er met al de Amerikaanse bandjes speelde. Wij wisten wie derde trompet speelde bij Tommy Dorsey: Toots Camerata, en de eerste saxofonist bij Bennie Goodman was Toots Mondello. En toen zei een drummer: we noemen je Toots. En dat is ook beter: je mag 75 jaar oud zijn, maar met Toots klinkt het zo oud niet, hahaha...

(Ondertussen is Trijntje binnengekomen, die reeds enkele malen een heldere lach heeft laten horen om de verhalen van Toots. )

Trijntje, jij kende Toots natuurlijk al? Uiteraard! Maar óók omdat ik een echte fan ben van de muziek die hij maakt, ik vind het echt uniek. Ik vind het ook een hele eer, als ik die noten hoor spelen kan ik er alleen van dromen dat ik ze ooit zelf zing. En als ik weet met welke mensen Toots gewerkt heeft, dat zijn toch mijn grote inspiratiebronnen. Ik heb ook veel gestudeerd op jazz, maar ik ben een andere kant uitgegaan.

Heb je nog tijd over voor andere dingen? Eigenlijk nooit tijd voor gemaakt. Op kinderen passen vind ik ook leuk, maar verder: ik was altijd met 't bandje, met mijn broertje samen liedjes maken. Ik ging zo snel mogelijk van school af en dan 's avonds optreden in de kroegen om te verdienen. Ik wist eigenlijk niets anders te doen, ik wilde dat gewoon.

Ik zag dat Tjeerd hier ook rondliep? Ja die kwam even kijken, Toots bewonderen. Haha, we zijn grote fans! (Toots kijkt niet-begrijpend en ze verduidelijkt:) mijn broer! Wij schrijven samen liedjes. Ik zal morgen een CD meebrengen. Tjeerd kwam kijken hoe het klonk samen met Toots. Ze vertelt er niet bij dat ook vader Huub in de buurt is, die we later nog signaleren.

Wilden je ouders niet dat je eerst een muziekinstrument zou leren? Nou, ik moest niets, ik mocht het! Ik wilde het, ik heb een tijdje saxofoon gespeeld en een héél klein beetje piano, maar het werd toch al snel zingen, daar had ik het meeste affiniteit mee. Ik kan wel jaloers worden op een zangeres als Oletta Adams die zichzelf begeleidt aan de piano: “wauw, dat zou ik ook wel willen!” Maar dat is ook een ongelofelijk natuurtalent, je moet het in je hebben. Ik ben ook een beetje verwend want mijn broer speelt al piano, en hij speelt zoals ik het voel.

Hoe vinden je ouders jullie muziek? Ze vinden het heel leuk wat wij doen, als het niet met een té heftige band is.

Heb je bij een nummer als 'I have nothing' Whitney Houston als voorbeeld voor ogen? Ja, daar kom je bijna niet onderuit. Ik probeer meestal van liedjes meerdere versies te luisteren zodat ik me niet aan één versie houd. Soms ken ik het liedje niet en dan wil ik het niet horen. Ik zoek het dan uit en voer het op mijn eigen manier uit. Maar van 'I have nothing' is maar één uitvoering, door Whitney, en mensen kunnen vrij snel denken dat je je sterk identificeert omdat de borstklank van mijn stem, belting voice heet dat, nou eenmaal een bepaald geluid heeft dat Whitney Houston vaak gebruikt.

Hoe is het programma van dit concert voor jou? Ik vind dit leuk hoor, ik heb een aantal nummers zelf gekozen, een aantal niet. Ik heb het wel moeten instuderen. Ik kende de liedjes wel van horen maar niet uit mijn hoofd. Het is een andere benadering: ik ben gewend om alleen met piano of klein combo te zingen maar nooit met het orkest. Ik heb wel mijn eigen muziek met het Metropole Orkest gespeeld, maar dat stond vast en die liedjes ken ik al heel lang, maar dit is een totaal andere opvatting. Ik ben gewend om een beetje ad lib te zingen, dus niet in een strakke timing. Dat is moeilijk met een orkest, ik moet me daaraan aanpassen. Maar ik vind dat helemaal niet erg, het is ook leerzaam.

Interview: Machiel Boneschanscher, Inge de Weerd, FotoAlain Plasschaert


Vorige artikel | Volgende artikel
Rubrieken: VHV Dossiers | Zo Gaat Dat | PSOciety | Mededelingen | Flip
Inhoud VHV Online Februari 1998Colofon

© 1998 VHV, Eindhoven.