| Jaargang 6, Nummer 2 |
"Het PSO doet er wellicht goed aan de volgende keer eens niet te putten uit de categorie 'de allermoeilijkste orkestwer-ken', maar uit de categorie die daar net onder komt." Bovenstaande zin is afkomstig uit de recensie van ons concert van 10 november jl. in Eindhoven. Volgens onze recensente hebben we met het Tsjaikovsky-Ravel-Prokovjef programma wat boven onze macht getild. Maar wie zoekt dan ook steeds die lastige stukken met die onspeelbare loopjes, veel te hoge noten, belachelijk atonale akkoorden en onbegrijpelijke ritmes uit? Dat onze bibliothecaris Arthur ons steeds weer van die moeilijke stukken voorschotelt kunnen we toch niet hem alleen kwalijk nemen? Inderdaad, want daar heb je de programmacommissie voor.
|
Wie? De programmacommissie bestaat momenteel uit de volgende leden: Arthur Noach (bibliothecaris); Baukjen Passchier; Geertje Kramer; Guus Dohmen; Marcel Beckers; Martin Lohmeier; Ron van der Stelt (namens het bestuur). De programmacommissie adviseert in de keuze van programma's voor de voor- en najaarsconcerten en voor het TU-concert. Het nieuwjaarsconcert wordt volledig door Jules bedacht en samengesteld. |
Democratisch Ons orkest is een democratisch instituut, dat hebben we de afgelopen maanden wel mee gemaakt tijdens twee ALV's. En dat betekent dat ook de muziekkeuze, eigenlijk onze core-competence om in bedrijfstermen te spreken, ook door de leden wordt bepaald. Er bestaat een programmacommissie, waarvan de samenstelling elders op de pagina is terug te vinden. Leden van deze programmacommissie worden bij een (algemene) ledenvergadering gekozen en er wordt gestreefd naar leden uit verschillende orkestgroepen. Dit is natuurlijk nooit een garantie dat zij ook de voor hun groep interessante liedjes voorstellen. Overigens kan iedereen uit het orkest bij de programmacommissie suggesties doen voor programma's. Op een van de afgelopen ALV's werd er opgemerkt dat er geen terugkoppeling op deze suggesties (waarom wordt een stuk wel of niet voorgesteld) komt. Vandaar dat ik in deze VHV eens de huidige stand van zaken in de programmakeuzes wil laten zien, en ik zal proberen dit regelmatig in de VHV te herhalen.
|
Bezetting De programmacommissie let bij de keuze van het programma zoveel mogelijk op de orkestbezetting. Komt iedereen voldoende aan bod? Het PSO heeft een erg grote strijkersgroep en dit maakt het spelen van met name oudere werken lastig. Het is gebleken dat het uitdunnen van de strijkersgroep bij het spelen van Mozart's Symfonia Concertante nogal gevoelig lag voor met name de PSO violisten. Voor blazers komt het wat vaker voor dat ze een stuk niet hoeven (of mogen) mee (te) spelen. Een tubaïst kun je niet garanderen dat hij ieder stuk van voor tot achter kan mee blazen, maar ook is er niet altijd werk voor met name zijn collega trompettisten, trombonisten en slagwerkers. Dit wil echter niet zeggen dat we alleen maar grote symfonieën kunnen en willen spelen. Gulda's celloconcert in Thailand, maar ook de diverse blazers- en strijkersstukken tijdens de Nieuwjaarsconcerten zijn daarvan voorbeelden. Er leven binnen de programmacommissie zelfs ideeën om een gescheiden programma voor te stellen, met b.v. losse strijkers- en blazerswerken voor de pauze van een voor- of najaarsconcert. Laat maar eens weten hoe jullie daarover denken! |
De randvoorwaarden De commissie vergadert een aantal malen per jaar over potentiële orkestwerken en doet uiteindelijk een voorstel aan de dirigent en het bestuur voor een programma voor de toekomstige concerten. Dit voorstel is niet bindend, het is slechts een advies. In de praktijk komt het hoogst zelden voor dat een programmavoorstel in zijn geheel of gedeeltelijk wordt afgewezen. Wel is de commissie in zijn keuze gebonden aan een flinke portie randvoorwaarden, met name wanneer het een programma voor een concertreis betreft, zoals met het Thailand programma. Precies dit probleem van de randvoorwaarden maakt het werk van de programmacommissie lastig en het is tevens vaak de oorzaak van het afwijzen van een gesuggereerd orkestwerk. Toch wil dit niet zeggen dat een werk dat eenmaal is afgewezen niet een andere keer toch aan bod kan komen. We proberen dus alle suggesties en redenen voor het afwijzen ervan zo goed mogelijk te onthouden.
Het grote boek Vergaderingen van de programmacommissie zijn zinloos zonder het grote boek. In dit boek "Orchestral Music in Print" staat precies welke stukken zijn uitgegeven (althans welke zeker zijn uitgegeven), wat de bezetting van het stuk is, hoe lang het duurt en wie de uitgever is. Dit is de zogenaamde regel met o.a.:
waarbij 'abcd' staat voor het aantal houtblazers (fluit, hobo, klarinet, fagot), 'efgh' voor het aantal koperblazers (hoorn, trompet, trombone, tuba), 'timp' pauken betekent, 'perc' slagwerk, 'str' strijk-orkest en met 'etc' vaak nog specifiek allerlei andere exotische instrumenten worden aangeduid. [x'] tenslotte geeft de te verwachten speelduur aan, alhoewel dat met b.v. een Bruckner symfonie al snel de tijdsduur van een koffiepauze kan schelen, afhankelijk van de smaak van de dirigent of de zucht naar de nazit van het orkest. Ook de naam van de uitgever kan handig zijn, alhoewel wij de meeste orkestwerken via of de FASO of Albersen proberen te bestellen. Het grote boek zegt niks over hoe het stuk klinkt, dus dat moeten we dan aan de hand van een cd- of in extreme gevallen een plaatopname doen. Helaas hebben we niet de tijd om alle symfonieën die de revue passeren in zijn geheel te draaien, maar dat kan altijd later thuis nog. Zo krijg je een idee van de suggesties van anderen, of het een mooi stuk is en leuk om te spelen (niet altijd met elkaar in overeenstemming overigens). Dan wordt het stuk tegen de diverse randvoorwaarden afgewogen:
Democratisch Ons orkest is een democratisch instituut, dat hebben we de afgelopen maanden wel mee gemaakt tijdens twee ALV's. En dat betekent dat ook de muziekkeuze, eigenlijk onze core-competence om in bedrijfstermen te spreken, ook door de leden wordt bepaald. Er bestaat een programmacommissie, waarvan de samenstelling elders op de pagina is terug te vinden. Leden van deze programmacommissie worden bij een (algemene) ledenvergadering gekozen en er wordt gestreefd naar leden uit verschillende orkestgroepen. Dit is natuurlijk nooit een garantie dat zij ook de voor hun groep interessante liedjes voorstellen. Overigens kan iedereen uit het orkest bij de programmacommissie suggesties doen voor programma's. Op een van de afgelopen ALV's werd er opgemerkt dat er geen terugkoppeling op deze suggesties (waarom wordt een stuk wel of niet voorgesteld) komt. Vandaar dat ik in deze VHV eens de huidige stand van zaken in de programmakeuzes wil laten zien, en ik zal proberen dit regelmatig in de VHV te herhalen.
|
Wilde ideeën Er is genoeg mooie muziek geschreven om 1000 jaar PSO programma's te plannen. Dus hoe maak je nu een geschikte keuze. Door vernieuwend en uitdagend te zijn, maar ook klassiek en romantisch op bepaalde momenten. En door altijd open te staan voor..... Een opera???? Een ballet???? Filmmuziek met beelden???? Concert voor Rockband en Symfonie-orkest???? Een Nederlands, Frans, Duits, Engels, Hongaars, Japans, Amerikaans of Russisch programma???? Een opdrachtwerk???? ...en waar blijft toch die Chinesche Symfonie van Roel van Oosten???? |
Solist Specifiek in dit laatste geval zoekt de programmacommissie eigenlijk alleen een stuk uit en wordt het aan het bestuur overgelaten welke solist we daarbij krijgen. Het omgekeerde komt echter nogal vaak voor. Er is een solist en we worden gevraagd een solowerk voor te stellen. Nu is het handig te weten in welk instrument deze solist zich heeft bekwaamd, zodat dit tijdens de concerten geen problemen hoeft op te leveren, maar dit valt meestal wel uit te zoeken. In het geval van het Storioni Trio zou aanvankelijk alleen Wouter Vossen met ons soleren en zochten we naar een vioolconcert. Toen bleek dat hij met het Storioni Trio ging optreden lag er eigenlijk maar een werk voor de hand, Beet-hovens Tripelconcert. Ook een drietal cello-concerten (Elgar, Tsjaikovsky en Gulda) van de afgelopen jaren zijn een gevolg geweest van de vooropgestelde keuze van de solist boven het werk. Overigens heeft de programmacommissie wel geadviseerd in de diverse cello-solowerken. En ook voor het komende voorjaar stond de solist (en eigenlijk ook het solo-werk) al bij voorbaat vast, dit keer omdat ons een concert in het Concertgebouw werd aangeboden met Theodora Geraets als soliste. Aanvankelijk zouden we het (voor de meesten van ons onbekende) vioolconcert van R. Strauss gaan spelen, maar toen bleek dat Beethovens vioolconcert ook een optie was, was de keuze voor de laatste snel gemaakt. Graag zou de programmacommissie een keer een blazers solo-concert programmeren, of een zanger(es). Toekomstmuziek!
Wat we hebben gespeeld kun je terugvinden, b.v. op onze Archief pagina's. Wat we ooit misschien gaan spelen, wat er ter sprake komt tijdens de vergaderingen van de programma commissie blijft wat meer verborgen. Daarom probeer ik in het overzicht hieronder een idee te geven welke werken door de programmacommissie (en andere leden) zijn voorgesteld. Deze lijst is ongetwijfeld incompleet, want een dergelijke administratie is nooit bijgehouden, maar meer hierover in komende VHV's.
Grote werken/ Symfonieën R. Strauss: Ein Heldenleben, Alpen symfonie Janacek: Taras Bulba, Symfonietta Moussorgsky: Schilderijen van een -tentoon-stelling Stravinsky: Petroushka, De Vuurvogel Bruckner: Symfonieën 4 , 7 Franck: Symfonie in D Bartok: De Wonderbaarlijke Mandarijn Copland: Symfonie 3 Tanayev: Symfonie 4 Elgar: Enigma Variaties Brahms: Symfonie 3 Nielsen: Symfonie 4 Tsjaikovsky: Symfonie 4 Dvorak: Symfonieën 7, 8 Respighi: Fontane/Feste di Roma Sjostakovitsj: Diverse Symfonieën Mahler: Diverse Symfonieën
Kleine(re) werken/ Suites/Ouvertures Sjostakovitsj: Festive ouverture Ouverture on Russian and Kirghz Folk Themes R. Strauss: Tijl Uilenspiegel Prokovjef: Luitenant Kije Suite Tanayev: Ouverture Oresteia Tanayev Tsjaikovsky: Ouverture 1812 Moussorgsky: Nacht op de kale berg M. Rimsky Korsakov: Groot Russisch Paasfeest Wagner: Prelude Meistersinger Van Delden: Symfonie 3 Diepenbrock: De Vogels Vermeulen: Passacaglia en Cortege
Solo werken Viool Beethoven, Sjostakovitsj (1e) Altviool Martinu, Bartok Piano Sjostakovitsj (1e) (strijkers + trompet) Hoorn R. Strauss (2e) Zang Mahler (Kindertoteslieder)
Andere categorieën Peter en de Wolf (Prokovjev) Naughty Limericks (Shedrin) Lord of the Rings (De Meij) La Strada (Rota) Diverse (Tera de Marez Oyens)
Door: Marcel Beckers