Toelichtingen
Bruch - Dubbelconcert Altviool Klarinet
PSO Toelichtingen archief
Archief | Programma's | Biografieën | Toelichtingen | Recensies | PSOverzichtelijk | Reizen
Uitgevoerd:
November 2003 (Solisten: Roeland Jagers, altviool, Lars Wouters van den Oudenweijer, klarinet)

Max Bruch (1838-1920)

Dubbelconcert voor klarinet en altviool Opus 88 (1911)
1. Andante con moto
2. Allegro moderato
3. Allegro molto

In 1915 gaf Arthur Abell met de volgende woorden een gesprek weer dat hij met Max Bruch voerde rond diens 70ste verjaardag “… de meester verklaarde dat zijn dagen als componist geteld waren. ‘Ik zal niet meer componeren’, zei hij, ‘omdat al mijn inspiratie uitgeput is’. Destijds meende hij wat hij zei en gedurende een lange periode kwam er geen noot op papier. Maar toen laaide het vuur weer in hem op en in de jaren die volgden, heeft Max Bruch de muziekliteratuur met vele interessante en belangrijke werken verrijkt, waaronder het Dubbelconcert voor klarinet en altviool”.

Bruchs liefde voor klarinet en altviool is nadrukkelijk aanwezig in zijn laatste levensjaren. Na de Acht trio’s voor klarinet, altviool en piano (1910) en de Romanze voor altviool en orkest (1911), componeerde hij in 1911 het Dubbelconcert voor klarinet en altviool. Zowel de Acht trio’s als het Dubbelconcert componeerde Bruch speciaal voor zijn zoon Max Felix die een begenadigd klarinettist was. De orkestratie van het Dubbelconcert is bijzonder. Het begint met een kamerorkestbezetting (1 fluit, 1 hobo, 2 klarinetten, 2 fagotten, 2 hoorns, pauken en strijkers), die naar mate het concert vordert uitgebreid wordt met nog een fluit en een hobo, een althobo, 2 trompetten en nog 2 hoorns. De grote orkestbezetting heeft de neiging om met name de altsolist te overstemmen. De klarinetsolist voert nadrukkelijk de boventoon in het hoge register terwijl voor de altsolist in dit concert een veelal dienstbare rol in het middenregister is weggelegd.

Het Dubbelconcert opent ‘quasi recitativo’ voor beide solisten, vergelijkbaar met de opening van zijn eerste vioolconcert. Het hoofdthema uit het eerste deel is afgeleid van de eerste vier maten van het Zweedse volkslied ‘Vermelandsvisan’. Het tweede deel is een vrolijk intermezzo. Het snelle derde deel wordt gekenmerkt door uitdagend passagewerk waarin de beide solisten hun technisch kunnen ten toon spreiden. Het Dubbelconcert werd in een recensie in de Allgemeine Musikzeitung beschreven als “onschuldig, zwak, niet opwindend, en bovenal te ingehouden, het resultaat is onorigineel en het toont geen meesterschap”. Uit historisch perspectief is deze kritiek gerechtvaardigd. De premičre van het Dubbelconcert vond slechts enkele maanden voor de controversiële premičre van Stravinsky’s Le Sacre du printemps in Parijs plaats.

Echter, van een 75-jarige, conservatieve componist is geen rigoureuze stijlbreuk te verwachten. Met het Dubbelconcert schreef Bruch een interessante compositie voor een niet alledaagse combinatie van solo- instrumenten. Dit concert geniet echter tegenwoordig vooral bekendheid in de bewerking voor viool en altviool.



Programma's  Solisten
Recensies  Toelichtingen
door Geertje Kramer
PSO Home © 2003 VHV Media Groep | Philips Symfonie Orkest, Eindhoven.