Gustav Mahler (1860-1911)

Mahler componeerde van 1884 tot 1888 aan deze symfonie. In 1889 beleefde het zijn première in Boedapest. Het stuk had toen de structuur van een symfonisch gedicht in twee delen waarbij de eerste helft drie delen had en de tweede twee. Door de negatieve kritiek op het stuk gaf Mahler het de titel "Titan" (naar een roman van Jean Paul). Ook voegde hij een programma toe met als doel de symfonie te verduidelijken. Vanaf de vierde uitvoering (Mahler had tot dan toe alle uitvoeringen zelf gedirigeerd) liet hij het programma weg omdat het de symfonie niet verduidelijkte maar juist het publiek in verwarring bracht. Voor de eerste druk in 1899 wijzigde Mahler de symfonie. Hij liet het tweede deel, 'Bluminenkapitel' (in 1968 in druk verschenen), weg en herzag de instrumentatie.

De symfonie houdt nauw verband met Mahlers 'Lieder eines fahrenden Gesellen' uit 1885. Thema's uit deze liederencyclus gebruikt hij vrijwel letterlijk in de symfonie.

Het eerste deel 'Frühling und kein Ende' schildert in de inleiding het ontwaken van de natuur vroeg in de morgen.

Het tweede deel gaf Mahler in zijn programma de titel 'In volle Segeln' mee. Willem Mengelberg noemde het in zijn partituur 'Bauerntanz', een karakteraanduiding voor de sfeer die dit deel uitstraalt.

Het derde deel heeft in Mahlers programma de titel 'Totenmarsch in Callots Manier'. Hierin maakte Mahler gebruik van het kinderlied 'Vader Jacob'. De melodie staat hier echter in mineur.

Mahler beschrijft het laatste deel als 'plözliche Ausdruck eines im Tiefsten verwundeten Herzens'. Het heeft de sfeer van een echte finale en thema's uit het eerste deel keren hier terug.

Tijdens het leven van Mahler was deze symfonie weinig populair. Nu behoort het echter tot de werken die vaak ten gehore gebracht worden.